Biyomekanik Araştırma Grubu (HUBAG)
Spor Bilimleri Fakültesi Biyomekanik Laboratuvarı, 2002 yılında kurulmuş olup, 69 metre karelik bir alanda yer almaktadır. Bu laboratuvarın amacı, doğru hareket tekniğinin ve becerilerinin geliştirilmesi, hareketin optimizasyonuyla sporcuda hareket veriminin arttırılması, sportif yaralanmaların önlenmesi ve yeni tekniklerin geliştirilmesini sağlamaktır. Söz konusu laboratuvara ilişkin ekipmanlar ihtiyaç duyulduğunda açık ve kapalıspor alanlarına da taşınabilmeye imkan vermektedir.
Harekete müdahale etmeden incelemenin en uygun yöntemi olan kameralar yardımıyla yapılan görüntü analizi, sporcunun yerle temasından oluşan tepki kuvvetlerinin ölçülmesi, hareketi meydana getiren kasların sensörler yardımıyla belirlenmesi bu laboratuvardaki çalışmaların temelini oluşturmaktadır. Kamera ve yazılımları, kuvvet platformu ve elektromiyografik kas ölçüm sistemleri kullanılarak hareketin kinematik ve kinetik analizlerinin gerçekleştirildiği bu laboratuvarda Spor Biyomekaniği özelinde yüksek lisans ve doktora düzeyinde araştırmalar yürütülürken, lisans öğrencilerinin de hareket analizine ilişkin yazılımları (MatLab/Python) temel düzeyde öğrenmeleri ve hareket analizini kullanabilecek bilgiye sahip olabilmeleri sağlanmaktadır. Bilgisayar ortamında geliştirilen en-iyileme yöntemleriyle hareketlerin daha az kuvvetle yapılabilmesinin araştırılması da biyomekanik laboratuvarının benzeşim çalışmalarını oluşturmaktadır.
Deney Hayvanları Barınağı, Egzersiz ve Çevresel Stres Laboratuvarı
Spor Bilimleri Fakültesi bünyesinde bulunan Deney Hayvanları Barınağı, Egzersiz ve Çevresel Stres Laboratuvarı, deney hayvanları ile yapılan araştırmalarda deney süresince hayvanların barındırılması, egzersiz uygulamaları ile in vitro ve in vivo deneylerin gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Birim, deney hayvanı barınma odası, egzersiz odası ve fizyolojik ölçüm odasından oluşmaktadır. Deney hayvanı barınma odası, araştırmasüresince deney hayvanlarının barındırılması ve bakımlarının yapılması amacıyla planlanmıştır. Toplam 102 metre kare bir alanda kurulmuş olan barınak ve laboratuvar 2012 yılı sonunda tamamlanmıştır.
Egzersiz bilimlerinin başlıca çalışma konusu egzersizin organizma üzerine akut ve kronik etkilerinin incelenmesidir. Bu laboratuvar, özellikle insan üzerinde gerçekleşmesi mümkün olmayan çalışmalar için oluşturulan uygun hayvan modelleri aracılığıyla egzersizin iskelet ve kalp kası başta olmak üzere, yol açtığı değişiklikleri, moleküler ve hücresel düzeydeinceleyebilmek için gerekli ön girişimlerin yapılabilmesi amacıyla oluşturulmuştur. Egzersiz odasında, deney hayvanları için (sıçanlar) koşu bandı, yüzme havuzu ve titreşim platformu bulunmaktadır.
Fizyolojik ölçüm odası, hayvan barınağında tutulan sıçanların günlük egzersiz gibi uygulamalarının yapılabilmesi, kan basıncı ölçülmesi, kuyruk toplar damarından kan örneği alınması yanı sıra akut veya kronik egzersizler veya diğer uygulamalar sonrasındaiskelet ve kalp kasında izometrik ve izotonik kasılmaların değerlendirilmesi gibi fizyolojikölçümlerin yapılabilmesine imkan sağlayacak şekilde düzenlenmiştir. Kalp kasında iskemi-reperfüzyon hasarı sırasında ventriküler kontraktilite ölçülmesi gibi bazı cerrahi girişimler bu odada gerçekleştirilecektir. Biyokimya ve moleküler biyoloji yöntemleri uygulanarak yapılacak ileri incelemeler için bu laboratuvarda alınan doku örnekleri Kas Fizyolojisi/Egzersiz Biyokimyası veya Egzersiz ve Beslenme Metabolizması Araştırma Laboratuvarlarında çalışılacaktır.
Birimde halen 3 adet koşu bandı, 1 adet yüzme havuzu ve titreşim platformu bulunmakta olup kan basıncı ölçüm sistemi, kardiyo-renal hemodinamik kayıt ve analiz sistemi, solunum cihazı, deney hayvanlarında cerrahi işlemlerde kullanılacak cerrahi alet seti, hayvan egzersiz sistemi, gönüllü koşu bandı tekerleği, yüzme havuzu ve gerekli kafesler satın alınma aşamasındadır.
DEXA Vücut Kompozisyonu Laboratuvarı
Egzersiz ve Beslenme Metabolizması Araştırma Laboratuvarı
Egzersiz ve Beslenme Metabolizması Araştırma Laboratuvarı lisans ve lisansüstü düzeyde eğitim ve araştırmaları yürütmek amacıyla, 2011 yılında 75 metre karelik bir alanda kurulmuştur. Laboratuvarın ilgi alanı, rekreasyonel seviyeden elit seviyeye kadar egzersiz performansının beslenme ile optimize edilmesi yanı sıra değişik gruplarda (yaşlı, sporcu, obez vb.) egzersiz ve beslenmenin sağlıklı yaşam üzerine metabolik etkilerini incelemektir. Bu çerçevede egzersiz ve beslenmenin; hareketsiz yaşam, obezite ve yaşlanmaya eşlik eden insülin direnci, metabolik sendrom ve vasküler yıpranma mekanizmaları üzerine etkileri, iskelet kas dokusu ve adipoz doku başta olmak üzere tüm vücut düzeyinde oluşturduğu adaptasyonlar, egzersiz sonrası toparlanma döneminde alınacak besin kompozisyonunun performans üzerine etki mekanizmaları laboratuvarın başlıca araştırma konularıdır.
Fiziksel Aktivite ve Sedanter Davranış Laboratuvarı
Kas Fizyolojisi ve Egzersiz Biyokimyası Laboratuvarı
Kas Fizyolojisi ve Egzersiz Biyokimyası Laboratuvarı, Spor ve Hareket Bilimlerinin temel çalışma alanı olan Egzersiz Fizyolojisine ilişkin soruların aydınlatılmasında moleküler ve hücresel mekanizmaların incelenebilmesi için 144 metre karelik bir alanda oluşturulmuş bir laboratuvardır. Laboratuvarda gerçekleştirilen çalışmalarda genellikle deney hayvanları kullanılmakta ve iskelet kası, kalp kası ve adrenal bezinin egzersiz, immobilizasyon, hipoksi, sıcak stresi gibi çeşitli çevresel stres tiplerine akut ve kronik uyummekanizmalarındakirolü incelenmektedir. Bu çerçevede, egzersiz ve hipoksiye bağlı oksidan stresve doku hasarını önleme mekanizmaları, egzersize bağlı stres proteinleri indüklenmesinin kalpkasında iskemi reperfüzyon hasarından korunmadaki rolü, yaşa ve immobilizasyona bağlı iskelet kas kaybı ve önlenmesine ilişkin mekanizmaların aydınlatılması bu laboratuvarda yürütülen ana araştırma konularıdır.
Nöromusküler Kontrol Laboratuvarı
Hacettepe Üniversitesi NMLab (Nöromusküler Kontrol Labotaruvarı) araştırmacıları, insan hareketlerinin gerçekleşmesinde kas iskelet ve sinir sisteminin karmaşık ilişkisini, dinamik yükler altında oluşan mekanik ve fizyolojik yanıtları, çok eklemli hareketlerde kaslar arası koordinasyonu anlama uğraşısında araştırmalar yürütmektedir. Temel olarak nörofizyoloji, biyomekanik, ergonomi ve sportif performans ile ilişkili ölçüm ve analiz yöntemlerine başvurulmaktadır. Yüzeyel elektromyografi, yer tepki kuvvetleri, görüntü yakalama temelli hareket analizi, açısal ve doğrusal harekete ve temasa duyarlı ekipmanlar kullanılırken, araştırma dizaynına özel olarak ölçüm düzenekleri de tasarlanmaktadır. Verilerin toplanması ve analizinde Labview ve Matlab, açık kaynak kodlu hareket simulasyonlarında OpenSim araştırmalarda kullanılan yazılımlardır.
NMLab 25 Kasım 2016’da Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Giriş Katında araştırma laboratuvarı olarak hizmete başlamıştır. Laboratuvar altyapısında; görüntü yakalama sistemi, kablosuz emg sistemi, 6-dof kuvvet platformu, ataletsel ölçüm sensörleri, kuvvet ve açı ölçerler yer almaktadır.
Oyun ve Maç Analizi Laboratuvarı
Oyun ve maç analizi laboratuvarı, Basketbol, Futbol ve Hentbol gibi takım sporlarında maç ve oyun analizinin yapılması amacıyla 2000 yılında 25 metrekarelik bir alanda oluşturulmuştur. Laboratuvar, yukarıda belirtilen branşlarda maç ve oyun analizi yapılmasında kullanılan bilgisayar donanımı ve yazılımlarına sahiptir. Laboratuvardan, lisans ve lisansüstü eğitim ve öğretimin yanı sıra araştırma amacıyla da yararlanılmaktadır.
Öğretim Teknolojisi ve Materyal Geliştirme Laboratuvarı
Bu laboratuvar, 2007 yılında 25 metrekarelik bir alanda kurulmuştur. Laboratuvarın kurulma amacı, Hacettepe Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi'nde öğrenim gören lisans ve lisansüstü öğrencilerin öğretme-öğrenme ortamında teknoloji ürünlerinden yararlanmaları, öğrenme için kaynak ve süreçlerin tasarlanması, geliştirilmesi ve uygulanmasını sağlamaktır. Genel eğitim ilkelerinden hareketle beden eğitimi ve spor etkinliklerinin planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde video, CD, DVD, WEB sayfası, çalışma yaprağı, afiş vb. teknoloji ürünlerinden oldukça yüksek düzeyde yararlanılmaktadır. Bu araç ve gereçlerin kullanıldığı etkinliklerin başında; öğretmen yetiştirme sürecindeki ders ve uygulama etkinlikleri, stajyer öğretmen gözlemi, bilgi, beceri ve tutumların ölçülmesi, ipucu, dönüt, düzeltme, pekiştireç ve katılıma yönelik araştırmalar, ölçme araçları ve öğretim teknolojisi ürünlerinin etkililiğinin karşılaştırılması ile ölçme araçlarının geliştirilmesine yönelik çalışmalar gelmektedir. Bu çalışmaların hedefi, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin spor eğitimine ilişkin eğitim teknolojileri ve materyal geliştirme konusunda yaratıcı fikirler üretmelerine ve yeni araştırmalar yapmalarına destek olmak, yapılan uygulama çalışmaları ve somut üretimler ile spor eğitimine ilişkin olumlu tutum geliştirmek, değişik spor alanlarına ilişkin becerilerinin gelişimine katkıda bulunmak, öğrencide bireysel öğrenme ve farklı değişkenlere tepki geliştirme duygusu geliştirmek, kuramsal bilgiler yanında deneysel ve görsel-işitsel yollarla zenginleştirilen meslek insanları yetiştirilmesine destek olmaktır.
Performans Laboratuvarı, Spor Bilimleri Fakültesi'nin kuruluşundan bu yana mevcuttur. Laboratuvar, 117 metrekarelik bir alana kurulmuş olup ihtiyaç duyulduğunda ilgili ekipmanların açık ve kapalı diğer mekanlara taşınmasıyla saha ortamında da analizlerin yapılmasına imkan vermektedir. Bu laboratuvarın amacı, Spor ve Hareket Bilimlerinin temel çalışma alanlarından birisi olan Egzersiz Fizyolojisi ve Antrenman Bilimi konularında araştırmalar yapmaktır. Performans Laboratuvarı, Kinantropometri ve Egzersiz Fizyolojisi olmak üzere iki bölümde yapılandırılmıştır. Kinantropometri bölümünde vücut yapı ve komposizyonunu değerlendirecek analiz sistemleri mevcuttur. Egzersiz Fizyolojisi bölümünde ise güç, kuvvet, sürat, çeviklik, esneklik, aerobik ve anaerobik kapasite gibi sportif performansla bağlantılı fiziksel uygunluğun değerlendirilmesi ile ilgili test ve ölçümler yapılmaktadır. Mevcut ekipman listesi Laboratuvarda fiziksel ve fizyolojik düzeyde antrenmana akut ve kronik uyumlarla ilgili araştırmaların yanında, takım ve bireysel sporlarda atletik performansın değerlendirilmesi yoluyla antrenör ve sporcuya yapılan antrenmanların etkinliği, yeni antrenman stratejilerinin geliştirilmesi, takip edilmesi konularında destek sağlanmaktadır.
Performans laboratuvarında lisans öğrencilerine atletik performansın değerlendirilmesiyle ilgili laboratuvar uygulamaları ile ölçme ve değerlendirme konularında temel bilgiler yanı sıra sonuçları değerlendirme ve yorumlama becerisi de kazandırılmaktadır. Yükseklisans ve doktora seviyelerinde ise, diğer laboratuvarların olanaklarından da yararlanarak performansı etkileyen fizyolojik faktörlerin araştırılmasına yönelik akademik çalışmalar sürdürülmektedir.
Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi'nde yer alan Psikomotor Laboratuvarı 54 metrekarelik bir alanda 1995 yılında kurulmuştur. Bu laboratuvarda, farklı disiplinlerdeki elit sporcularda performansı etkileyen parametreler üzerinde araştırmalar sürdürülürken, sağlıklı bireylerin düzenli fiziksel aktiviteye katılımlarının önündeki engeller gibi konular da psikometrik ve uygulamalı testler yoluyla değerlendirilmekte ve araştırılmaktadır. Psikomotor laboratuvarımız, bu alanda çalışan lisansüstü öğrenciler için iyi bir araştırma ortamı sunarken, lisans öğrencilerinin motor öğrenme ve psikomotor gelişim gibi dersleri için de uygun bir eğitim-öğretim ortamı sağlamaktadır.
Sporda Toplumsal Araştırmalar Laboratuvarı
Bu laboratuvar, sporda toplumsal araştırmaları gerçekleştirmekte olan öğretim elemanlarının lisans ve lisansüstü öğrencilerle birlikte ilgili çalışmaları yürütmek amacıyla 2012 yılında 32 metre karelik bir alanda oluşturulmuştur. Bu alanda yürütülen çalışmaların amacı, toplumsal hayatın önemli bir kültürel pratiği olarak kabul edilen spor, egzersiz ve fiziksel aktiviteyi bütünlüklü bir yaklaşımla anlamaya çalışmaktır. Araştırma konuları arasında toplumsal cinsiyet (kadınların spor ve egzersize katılımı, spor kurumlarında toplumsal cinsiyet eşitliği, erkeklikkimliği ve spor), spor sosyolojisi (şiddet ve futbol, erkeklik ve şiddet, toplumsallaşma, spor ve medya, çok kültürlülük) ve spor yönetimi (liderlik ve örgüt kültürü) yer almaktadır.
